İsrail’den Suudi Arabistan’a F-35 için koşullu onay

İsrail’in F-35 Tedarikine İlişkin Tutumu

İsrail, ABD’nin Suudi Arabistan’a F-35 savaş uçakları tedarikine karşı çıkmadığını ancak bu sürecin iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesine bağlı olduğunu belirtti. İsrailli yetkililere göre, Suudi Arabistan’a F-35 savaş uçaklarının tedarik edilmesi, Suudi Arabistan’ın İsrail ile ilişkilerini düzeltmesine bağlı olmalıdır.

İsrail’in Şartı: İlişkilerin Normalleşmesi

İsrail’den gelen yetkililere göre, Suudi Arabistan’a F-35 savaş uçaklarının tedarik edilmesi koşullara bağlıdır. Bir yetkili, “Suudi Arabistan’a F-35 savaş uçaklarının tedarik edilmesi, Suudi Arabistan’ın İsrail ile ilişkilerini düzeltmesine bağlı olmalıdır. Bu şartı daha önce Trump yönetimine ilettik.” dedi. Aynı yetkili, ABD’nin bu tedariki diplomatik kazanımlar elde edilmeden gerçekleştirmesinin doğru olmayacağını vurguladı.

İsrail’in Türkiye ve Suudi Arabistan’a Yaklaşımı

Bir diğer İsrailli yetkili ise Türkiye’ye ve Suudi Arabistan’a yönelik farklı yaklaşımlarını vurguladı. Yetkili, “Türkiye’ye karşı F-35 tedarikine karşı çıkarken, Suudi Arabistan’a bu tür silah sistemlerinin tedarik edilmesi bizi o kadar endişelendirmiyor; çünkü bu durum, Birleşik Arap Emirlikleri’nde olduğu gibi bölgesel güvenlik iş birliğinin bir parçası olabilir.” şeklinde konuştu.

F-35 Tedarikinin Bölgesel Etkileri

İsrail, bölgede F-35 savaş uçaklarına sahip tek ülke olma özelliğini sürdürüyor. Suudi Arabistan’a ABD tarafından gelişmiş stealth savaş uçakları ve diğer silah sistemlerinin tedarik sürecinin çok yakın olduğu belirtiliyor. ABD Başkanı da daha önce bu konuya değinmişti.

18 Kasım’da Suudi Arabistan Prensi Muhammed bin Selman’ın Beyaz Saray’da Başkan Trump ile gerçekleştireceği görüşmede, F-35’ler, ABD-Suudi Arabistan güvenlik anlaşması ve İsrail ile olası normalleşme konularının ana gündem maddeleri olması bekleniyor.

İsrail’in Güvenlik Garantisi Beklentileri

Suudi Arabistan’ın F-35 savaş uçaklarını tedarik etmesinin bölgedeki güç dengelerini etkilemesi ve İsrail’in askeri üstünlüğü üzerinde sonuçlar doğurması bekleniyor. İsrail’in bu üstünlüğü, ABD tarafından desteklenen ve 2008’de yasalaşan düzenlemeler çerçevesinde korunuyor.

İsrail, 2020’deki Abraham Anlaşmaları çerçevesinde Birleşik Arap Emirlikleri’nin F-35 tedarikine bazı güvenlik garantileri karşılığında onay vermişti, ancak süreç, Biden yönetiminin uçakların kullanımına ilişkin sınırlamalar talep etmesi nedeniyle ilerlememişti.

İsrail’in, Suudi Arabistan ile potansiyel bir anlaşmada ABD’den benzer güvenlik garantileri talep etmesi bekleniyor. Önemli endişelerden biri ise Suudi Arabistan’ın Birleşik Arap Emirlikleri’nden daha yakın konumda olması. Bu nedenle, uçakların ülkenin batısındaki, İsrail’e yakın hava üslerine konuşlandırılmaması gerektiği yönünde taleplerin gündeme gelebileceği düşünülüyor.