ABD’nin düşen F-35’i Türkiye için mi yapılmıştı?

F-35 Uçağının Alaska’da Düşmesi

Ocak ayında Alaska’da meydana gelen ABD Hava Kuvvetleri’ne ait bir F-35A uçağının düşmesi olayıyla ilgili yapılan açıklamada, kazanın iniş takımlarındaki buzlanma ve hidrolik sıvısı sorunlarından kaynaklandığı belirtildi. Kazada pilot fırlatma koltuğunu kullanarak kurtulurken, uçak tamamen kullanılamaz hale gelerek yaklaşık 196.5 milyon dolarlık bir maliyete neden oldu.

Türkiye’nin Siparişi ve F-35 Programı

Kaza yapan F-35 uçağının, Türkiye’nin sipariş ettiği ve üretim hattındayken ABD Hava Kuvvetleri’ne kaydırılan 24 uçaktan biri olduğu ortaya çıktı. Türkiye’nin sipariş ettiği 18-0016 kuyruk numaralı uçak, ABD’ye teslim edilerek 19-5535 numarasıyla kaydedilmişti.

Türkiye, 2014 yılında F-35A uçakları için sipariş vermiş ancak 2019 yılında Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi alması nedeniyle ABD, Türkiye’yi F-35 programından çıkarmış ve teslimatları durdurmuştu. ABD Savunma Bakanlığı, Türkiye’nin S-400 alımının F-35’lerin güvenliği için tehdit oluşturduğunu açıklamıştı.

Kazanın Sebepleri: Buzlanma ve Hidrolik Sorunu

Yayımlanan rapora göre, uçağın iniş takımlarındaki suyla kontamine olmuş hidrolik sıvı nedeniyle buzlanma meydana geldi. Bu durum, F-35’in aviyoniklerinde bulunan otomatik yer operasyon modunun uçağın havada iken iniş yapmış gibi algılanmasına sebep oldu. Pasifik Hava Kuvvetleri (PACAF) tarafından yayımlanan sınıflandırılmamış raporda kazanın temel nedeni olarak bu durum gösterildi.

Raporda yer alan bilgiye göre: “İlk kalkıştan sonra, kazaya karışan uçağın burun iniş takımı (NLG) hidrolik sıvısının suyla kontamine olup donması nedeniyle düzgün bir şekilde geri çekilmedi; bu, burcun tam olarak açılmasını engelledi ve NLG’nin sola yatmasına yol açtı. Başlangıç kontrolleri tamamlandıktan sonra NLG hâlâ yaklaşık 17 derece sola dönüktü.”

Pilot Müdahalesi ve Uçuş Kontrol Sorunları

Kazaya karışan pilot, görevdeki uçuş süpervizörü aracılığıyla Lockheed Martin mühendisleriyle konferans görüşmesi başlattı. Uçak yaklaşık 50 dakika bekledi ve ekip bir eylem planı geliştirdi.

Raporda, “Pilot, NLG tekerleğini merkeze almak için iki kez dokun ve kalk inişi gerçekleştirdi. Her iki deneme de NLG tekerleğini merkezleyemedi; kalkış sonrası sağ ana iniş takımı burcu ve ardından sol ana iniş takımı burcu, burcun içindeki buz nedeniyle tam olarak açılmadı. İkinci dokun ve kalktan sonra, geçerli tekerlek üzerindeki ağırlık sensörlerinin tümü, uçağın yerde olduğunu gösterdi ve uçak yerde uçuş kontrol moduna geçti. Ancak uçak hâlâ havadaydı ve kontrol edilemez hâle geldi. Pilot başarılı bir şekilde kendini fırlattı ve acil durum ekipleri bir dakika içinde olay yerine ulaştı.”

Pilot kendini fırlattıktan sonra F-35, deniz seviyesinden 3.205 feet (yaklaşık 977 metre) irtifaya ulaştı, ardından düştü.

Alaska’daki Eielson Hava Üssü’ndeki kaza sonucunda F-35A uçağı tamamen kullanılamaz hale geldi ve ABD Hava Kuvvetleri’ne maliyeti yaklaşık 196.5 milyon dolar olarak kaydedildi.