Boeing’in 3 projesi büyük zorluklarla karşı karşıya

Boeing, Savunma Projelerinde Ciddi Gecikmelerle Karşı Karşıya

Boeing, üç büyük savunma projesinde ciddi gecikmeler ve teknik sorunlarla karşı karşıya. Bu durum, ABD ordusunun modernizasyon sürecini olumsuz etkiliyor. İşte detaylar:

Air Force One Modernizasyon Programında Ciddi Gecikmeler

Boeing’in, ABD başkanlık uçağı filosunu modernize etme projesi planlanandan yıllar sonra tamamlanacak. Eski Air Force One uçaklarının yerine iki adet Boeing 747-8 modelinin 2024 yılında teslim edilmesi planlanıyordu. Ancak teslimat tarihleri 2027-2028 dönemine ertelendi. Son raporlar, bu sürenin 2029 veya daha sonrasına sarkabileceğini gösteriyor.

Boeing CEO’su Dave Calhoun, proje hakkında “Boeing’in almaması gereken çok özel riskler içerdiğini” belirtti. Şirket, tasarım değişiklikleri ve gecikmeler nedeniyle oluşan ek maliyetleri üstleniyor. Bu süreçte ABD Hava Kuvvetleri, mevcut 30 yıllık VC-25A filosunu hizmette tutabilmek için ek bütçe ayırmak zorunda kaldı.

ABD Başkanı Donald Trump, Boeing’in projeyi zamanında tamamlamamasına tepki göstererek, “Boeing’den memnun değilim… Bu sözleşmeyi sabit fiyatlı verdik ancak çok uzun sürüyor.” dedi.

Trump, teslimatın daha da gecikmesi durumunda “başka alternatiflere bakabileceğini” söyledi. Beyaz Saray yetkilileri ise yabancı bir uçak seçeneğinin gündemde olmadığını ve Boeing’in projeyi tamamlamasının beklendiğini belirtti.

T-7A Red Hawk Eğitim Uçağında Teknik Aksaklıklar

ABD Hava Kuvvetleri’nin yeni nesil eğitim uçağı T-7A Red Hawk programı da büyük gecikmeler yaşıyor. İlk teslimatlar 2023 için planlanmıştı ancak testler sırasında ortaya çıkan teknik sorunlar nedeniyle operasyonel kullanıma geçiş tarihi 2028’e ertelendi.

Testler, uçağın bazı bölümlerinin yeniden tasarlanmasını gerektiren ciddi sorunları ortaya çıkardı. Özellikle fırlatma koltuğu sisteminin belirli vücut tiplerine sahip pilotlar için güvenli olmadığı tespit edildi. 2021’de yapılan testlerde, bazı pilotların fırlatma sırasında aşırı ivmeye maruz kalabileceği ve paraşüt açılma şoku nedeniyle kask vizörlerini kaybedebileceği belirlendi.

Tedarik zinciri sorunları ve pandemi nedeniyle kritik bileşenlerin tedarikinin gecikmesi de üretimi olumsuz etkiledi. Boeing, bu sabit fiyatlı sözleşmede şu ana kadar 1.3 milyar dolar zarar etti. Şirket, 2018’de projeyi düşük fiyat teklifiyle kazanmış, ancak erken kayıpları göze alarak ileride kâr etmeyi hedeflemişti.

Bu gecikmeler nedeniyle ABD Hava Kuvvetleri, 1960’lardan kalma T-38 Talon eğitim uçaklarını beklenenden daha uzun süre kullanmak zorunda kaldı. Eski jetlerin güvenlik sorunları yaşaması nedeniyle Kongre üyeleri, Red Hawk programının hızlandırılması için baskı yapıyor. Ancak üretimin en erken 2025-2026 yıllarında hızlanabileceği belirtiliyor.

KC-46A Pegasus Tanker Programında Süregelen Sorunlar

ABD Hava Kuvvetleri’nin yeni tanker uçağı KC-46A Pegasus programı da teknik aksaklıklar ve üretim gecikmeleri ile karşı karşıya. Boeing 767 modelinden dönüştürülen Pegasus’un ilk teslimatı Ocak 2019’da gerçekleşti, ancak proje başlangıçta iki yıldan fazla gecikmişti.

Boeing, üretim sürecinde ciddi hatalar yaptı. 2018’de uçakların içinde yabancı cisimler bulunduğu gerekçesiyle teslimatlar durduruldu. En büyük problem ise KC-46’nın Uzaktan Görüş Sistemi (RVS) oldu.

Yakıt ikmalini sağlayan boom sistemi, operatörler tarafından kullanılan kamera ve ekran sistemi, belirli ışık koşullarında düşük kontrastlı görüntüler sağladığı için operatörlerin yakıt ikmalini hatalı yapmasına neden olabiliyordu. ABD Hava Kuvvetleri, sistemin güvenli olmadığını belirterek KC-46’ya tam savaş sertifikası vermeyi reddetti.

Boeing, RVS 2.0 sistemini kendi maliyetleriyle geliştirme kararı aldı. Ancak teslimat için planlanan 2025 tarihi, son açıklamalara göre 2026’ya sarktı.

Yakıt ikmal boomunun sert tasarımı da başka bir sorun yarattı. A-10 saldırı uçakları gibi hafif jetlerin yeterli itme kuvveti sağlayamaması nedeniyle yeni bir aktüatör ve yazılım güncellemesi gerekti. Bu sorunun tamamen çözülmesi için de 2026 yılı hedefleniyor.

Aralık 2023 itibarıyla KC-46, ABD Hava Kuvvetleri’nde muharebe görevleri için kısmi onay aldı. Ancak boom sistemindeki sorun nedeniyle bazı uçaklar hâlâ kısıtlamalara tabi tutuluyor.

Bu program, Boeing’e büyük finansal zarar verdi. Şirket, 2011’de Airbus ile rekabet ederek sabit fiyatlı sözleşmeyi kazandı, ancak 7 milyar dolardan fazla zarar etti. Boeing yöneticileri, artık sabit fiyatlı geliştirme sözleşmeleri imzalamayacaklarını belirterek strateji değişikliğine gittiklerini duyurdu. Şirketin CFO’su Brian West, yatırımcılara “Dersimizi aldık.” dedi.

Boeing’in Savunma Krizi Ne Zaman Sona Erecek?

Boeing’in savunma projelerindeki aksaklıklar, ABD ordusunun modernizasyon çabalarını olumsuz etkiliyor. Şirketin ticari havacılık bölümü, 737 MAX krizinden sonra toparlanma sürecine girerken, savunma birimi mali sıkıntılar yaşamaya devam ediyor. Aralık 2023 itibarıyla Boeing’in ticari uçak siparişleri 5.000’in üzerinde ve 400 milyar doların üzerinde bir birikime sahipken, savunma birimi 2022’de 4.4 milyar dolar, 2023’ün ilk üç çeyreğinde ise 1.7 milyar dolar zarar etti.

Boeing ve ABD savunma yetkilileri, 2025-2026 yıllarının dönüm noktası olacağını öngörüyor. Sabit fiyatlı projelerin tamamlanmasıyla şirketin finansal dengesi yeniden sağlanabilir. Ancak bu süreç Pentagon ve Boeing’in, gelecekte savunma projelerinde daha temkinli bir yaklaşım benimsenmesini zorunlu kılıyor.